سردرد در طب سنتی

سردرد یکی از مشکلات رایج است که تقریبا هر کسی در طول زندگی خود آن را تجربه کرده است. به خاطر شیوع زیاد این درد، می توان حدس زد که انواع مختلفی دارد و هر کدام علل و علائم متفاوتی به همراه دارند. برای درمان بهتر و دقیق تر سردرد، ابتدا باید بدانیم که این درد از کجا می آید و چه عواملی باعث ایجاد آن می شوند. در این مقاله قصد داریم انواع مختلف سردردها را بررسی کنیم، علل اصلی آنها را شناسایی کنیم و راه های درمان مناسب برای هر نوع سردرد را معرفی کنیم. اینطور می توانیم به جای استفاده مداوم از مسکن ها، درمانی اصولی و موثر داشته باشیم. اگر هم فکر می کنید سردرد شما از نوع سینوزیتی است می توانید از محصولات گیاهی درمان خانگی سینوزیت و سردرد استفاده کنید.

مزاج اعضای بدن

اعضای بدن هر کدام مزاج خاص خودشان را دارند. به طور کلی اعضای سمت راست بدن مزاج گرم دارند و اعضای سمت چپ بدن مزاج سرد دارند. به طور مثال در سمت راست بدن، کبد و کیسه صفرا هستند که مزاج گرم دارند، اما در سمت چپ بدن، معده و طحال قرار دارند که مزاج سرد دارند.
معده سرد و تر است، در حالی که کبد گرم و تر است. طحال سرد و خشک است و کیسه صفرا گرم و خشک است. همچنین کبد و معده در جلوی بدن قرار دارند، در حالی که طحال و کیسه صفرا در قسمت پشت بدن هستند. این موضوع به ما کمک می کند تا متوجه شویم که مزاج قسمت جلوی بدن تر و مزاج قسمت پشت بدن خشک است.

مزاج مغز

مغز از دو نیمکره چپ و راست ساخته شده است. نیمکره راست مغز مزاج گرم و نیمکره چپ آن مزاج سرد دارد. در قسمت جلوی سر، مزاج به سمت تری می رود و در قسمت پشت سر، مزاج به سمت خشکی می رود.

پیشنهاد مطالعه: ویژگی های مزاج گرم و خشک

سردرد چیست؟

سردرد زمانی به وجود می آید که یک اختلال یا تغییر در مغز باعث درد در کل سر شود. این درد می تواند به چهار نوع مختلف تقسیم شود:

• سردرد از جلوی پیشانی
• سردرد در قسمت جلو کف سر
• سردرد در قسمت عقب کف سر
• سردرد در پشت سر

انواع سردرد بر اساس مزاج

• اگر درد در پیشانی باشد، دلیل آن غلبه خون است.
• درد در قسمت جلوی کف سر به دلیل غلبه صفرا است.
• اگر درد در قسمت عقب کف سر باشد، دلیل آن غلبه سودا است.
• اگر درد در پشت سر باشد، علت آن غلبه بلغم است.

ارتباط سردرد با مشکلات داخلی بدن

اگر درد در سمت چپ سر باشد و به جلوی چشم چپ بزند، مشکل از معده است. در این حالت شخص حالت تهوع دارد و وقتی تهوع می کند، درد کاهش می یابد.
اگر درد در سمت راست سر باشد و به پشت گردن سمت راست برسد، مشکل از کیسه صفرا است.
اگر درد در سمت چپ سر باشد و به پشت گردن سمت چپ برسد، نشان دهنده مشکل در طحال است.
اگر درد به وسط سر برسد و مرکز سر دچار مشکل شود، مشکل از لوزالمعده و پانکراس است.
در این نوع سردردها باید اعضای داخلی بدن درمان شوند.

دلیل سردرد سمت راست سر

در طب سنتی، محل بروز سردرد می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در عملکرد یکی از اعضای داخلی بدن باشد، اما این ارتباط همیشه قطعی نیست و باید همراه با سایر علائم بررسی شود. برخی منابع طب سنتی اشاره کرده‌اند که اگر سردرد در سمت راست سر ایجاد شود و به جلوی چشم راست منتشر گردد، ممکن است نشانه‌ای از گرمی و خشکی کبد یا غلبه صفرا باشد. این نوع سردرد معمولاً با علائمی مانند تلخی دهان، خشکی یا سوزش چشم، عصبانیت زودهنگام، بی‌خوابی، عطش زیاد و احساس گرما در سر یا صورت همراه است. با این حال، اگر سردرد سمت راست بدون این علائم دیگر باشد، نمی‌توان آن را به‌تنهایی به کبد نسبت داد. ممکن است علت آن میگرن یک‌طرفه، مشکلات سینوس، فشار چشم یا حتی سردردهای ناشی از تنش عصبی باشد. بنابراین، برای تشخیص صحیح در طب سنتی، باید مزاج فرد، علائم همراه، وضعیت گوارشی، کیفیت خواب و سبک زندگی او به‌طور دقیق بررسی شود تا بتوان علت اصلی سردرد را تعیین کرد و درمان مناسب را ارائه داد.

سردرد صفراوی

سردرد صفراوی یکی از انواع سردردها در طب سنتی است که ناشی از غلبه صفرا در بدن، به‌ویژه در ناحیه سر و مغز می‌باشد. این نوع سردرد معمولاً با دردهای تیز، سوزاننده و ضربان‌دار همراه است و اغلب در هوای گرم، بعد از خوردن غذاهای چرب، تند، سرخ‌کرده یا دیر هضم شدت می‌گیرد. افراد صفراوی‌مزاج که معمولاً گرم و خشک هستند، بیشتر درگیر این نوع سردرد می‌شوند. از علائم رایج آن می‌توان به خشکی دهان، تلخی دهان، حالت تهوع، احساس گرما در سر و صورت، تحریک‌پذیری و گاهی تپش قلب اشاره کرد. این سردرد معمولاً در ساعات گرم روز تشدید می‌شود و ممکن است با استراحت در محیط خنک یا پرهیز از غذاهای صفرازا کاهش یابد. درمان سردرد صفراوی در طب سنتی شامل تعدیل مزاج با مصرف خوراکی‌هایی مانند سکنجبین، کاسنی، خرفه، عناب و آلو بخارا است. همچنین، مالش روغن‌های خنک مثل روغن بنفشه یا روغن کدو به سر و پیشانی نیز برای کاهش گرمی و التهاب مفید دانسته می‌شود. اصلاح سبک زندگی، کاهش استرس و پرهیز از بی‌خوابی نیز نقش مؤثری در پیشگیری از بروز این نوع سردرد دارند.

پیشنهاد مطالعه: مزاج گرم و خشک (مزاج صفرا)

سردرد میگرنی

سردرد میگرنی نوعی سردرد است که معمولاً یک سمت سر را درگیر می کند. در سمت راست سر، گرما زیاد است و در سمت چپ، سردی. نکته مهم این است که درد میگرنی از مغز نمی آید، بلکه از اعضای داخلی بدن است.

سردرد سینوسی

این نوع سردرد در پیشانی است و به دلیل سینوزیت ایجاد می شود. سینوزیت به دلیل رطوبت، باعث ورود سرما و ایجاد درد می شود. داروهای گیاهی که رطوبت را کاهش می دهند می توانند کمک کننده باشند.

درد شقیقه ها

این درد در ناحیه گیج گاه است که شدت آن در شقیقه ها احساس می شود. علت آن خشکی است و برخلاف سینوزیت باید داروهایی که رطوبت را افزایش می دهند مصرف شود.

درمان گیاهی سردرد

• اگر تمام سر درد داشته باشد و سفیدی چشم ها به صورت صلبیه باشد، مشکل از قند پایین است و بهترین درمان برای این سردرد عسل است.
• اگر تمام سر درد کند و چشم ها قرمز باشد، مشکل از فشار خون است و درمان آن حجامت تحت نظر حکیم است.
• برای سردرد جلوی سر که به خاطر غلبه دم است، حجامت، مالش روغن گشنیز و خوردن اطریفل گشنیزی بسیار مؤثر است.
• برای درد کف سر و قسمت جلو که به دلیل غلبه صفرا است، حجامت و خوردن سکنجبین مفید است.
• برای درد کف سر در قسمت عقب که به خاطر غلبه سودا است، زالو درمانی پشت گوش و خوردن اسطوخودوس مؤثر است.
• برای درد پشت سر که به دلیل غلبه بلغم است، خوردن عرق زنیان، استفراغ بعد از غذا و مصرف کندر مؤثر است.

پیشنهاد مطالعه: تشخیص بیماری از روی ناخن در طب سنتی

درمان سردردهای میگرنی

برای درمان سردردهای خود، ابتدا باید مزاج بدن خود را تعیین کنید و سپس در صورت غلبه خلط ها در بدن، درمان های مناسب را انجام دهید تا دیگر سردرد نداشته باشید. از مسکن ها به صورت بی رویه استفاده نکنید.

برای تشخیص مزاج می توانید تست آنلاین مزاج شناسی بوعلی سینا را انجام داده و منتظر تماس کارشناس طب سنتی باشید.

تاثیر رژیم غذایی و سبک زندگی بر سردرد

سردرد یکی از مشکلات رایج است که بسیاری از افراد با آن مواجه می شوند. یکی از عواملی که می تواند باعث بروز سردرد شود، رژیم غذایی و سبک زندگی ماست. مثلا اگر بدن کمبود آب داشته باشد یا به اندازه کافی هیدراته نباشد، ممکن است سردرد بگیریم. همچنین مصرف زیاد کافئین و قطع ناگهانی آن هم می تواند عامل سردرد باشد. بعضی از غذاها مانند پنیرهای فرآوری شده، شکلات و نوشیدنی های الکلی می توانند باعث بروز سردردهای میگرنی شوند.
استرس و اضطراب هم یکی از دلایل اصلی سردردهای تنشی است. وقتی تحت فشار قرار می گیریم یا نگران چیزی هستیم، ممکن است سردرد بگیریم. خواب ناکافی هم یکی از دلایل بروز سردرد است. اگر شب ها خوب نخوابیم یا کم بخوابیم، احتمال سردرد بیشتر می شود. علاوه بر این فعالیت بدنی بیش از حد یا کم تحرکی هم می توانند باعث سردرد شوند.
برای کاهش سردرد بهتر است رژیم غذایی خود را با مواد غذایی سالم مثل سبزیجات، مغزها و ماهی های چرب غنی کنیم که به کاهش التهاب بدن کمک می کنند. همچنین باید از غذاهایی که باعث سردرد می شوند، مانند کافئین زیاد و شکلات، دوری کنیم. مدیریت استرس و خواب کافی خیلی مهم است. تمرینات یوگا و تنفس عمیق می توانند استرس را کاهش داده و سردرد را کنترل کنند.

نکات مهم در پیشگیری و جلوگیری از سردردهای مکرر

برای جلوگیری از سردردهای مکرر، رعایت چند نکته ساده می تواند خیلی کمک کند. اول از همه باید به هیدراته بودن بدن توجه کنیم. نوشیدن آب کافی در طول روز می تواند از سردردهایی که به دلیل کمبود آب هستند، جلوگیری کند. همچنین باید رژیم غذایی سالم و متنوع داشته باشیم. مصرف غذاهای غنی از امگا-۳ مانند ماهی، سبزیجات و میوه ها می تواند التهاب بدن را کاهش دهد و به پیشگیری از سردرد کمک کند.
مدیریت استرس هم خیلی مهم است. استرس یکی از دلایل اصلی سردردهای تنشی است. استفاده از تکنیک های آرامش بخش مانند مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق و تمرینات آرامش بخش می تواند به کاهش استرس و در نتیجه کاهش سردرد کمک کند.
خواب کافی و منظم هم بسیار مهم است. کم خوابی می تواند باعث بروز سردردهای مکرر شود، بنابراین باید تلاش کنیم هر شب حداقل ۷ تا ۸ ساعت خواب خوب داشته باشیم.
فعالیت بدنی منظم هم برای پیشگیری از سردرد مفید است، اما باید توجه کنیم که ورزش های سنگین یا فعالیت های بدنی شدید ممکن است باعث سردرد شوند. در عوض پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری ورزش هایی هستند که برای بدن مفید هستند.
همچنین باید از عوامل تحریک کننده سردرد مانند کافئین زیاد، الکل، غذاهای پرچرب و فرآوری شده دوری کنیم. با رعایت این نکات می توانیم از سردردهای مکرر جلوگیری کنیم و زندگی بهتری داشته باشیم.

کلام آخر

سردردها می توانند دلایل مختلفی مانند استرس، مشکلات مغزی یا فشار خون بالا داشته باشند. تشخیص درست و زودهنگام این علائم خیلی مهم است، چون می تواند به ما کمک کند از مشکلات جدی تر پیشگیری کنیم. با داشتن سبک زندگی سالم و مراقبت از خود می توانیم از بروز بسیاری از سردردها جلوگیری کرده و راحت تر زندگی کنیم.